मधुमेहका बिरामी टाढै रहनुपर्ने यी ११ खाना

Posted on : June 15, 2021 by Clinic One Team on Diabetes

रगतमा चिनीको मात्रा सामान्यभन्दा बढि रहने अवस्था नै व्यक्तिलाई ‘मधुमेह’ रोग अर्थात् ‘सुगर’ लागेको अवस्था हो । जसलाई समयमै नियन्त्रण नगरिएको खण्डमा परिणाम स्वरुपः व्यक्तिमा गम्भीर खालका स्वास्थ्य जटिलताहरु निम्तिने सम्भावना उच्च रहन्छ ।

तसर्थ मधुमेहका प्रत्येक बिरामीेले आफुले खान हुने र नहुने खानाको विषयमा आवश्यक जानकारक रहि सोहि अनुरुप खानामा नियन्त्रण गर्नुपर्दछ ।

स्वस्थ डाइट अर्थात्, आहारले रगतमा चिनीको मात्रालाई बढ्न नदिई सुगरलाई नियन्त्रण गर्दै शरीरको प्रतिरोध क्षमतालाई समेत चुस्त राख्न मद्दत गर्दछ । जसकारण व्यक्ति आफुले खान हुने वा नहुने खानाको सम्बन्धमा जानकारक रहनु पर्छ । यदि तपाई मधुमेहको बिरामी हुनुहुन्छ, भने यस आर्टिकलले तपाईलाई तपाईले खान नहुने खानाबारे उचित जानकारी प्रदान गर्न मद्दत गर्छ । ।


१. चिनीयुक्त गुलिया पेय पदार्थ

sugar with beverages diabetes


कृत्रिम गुलियो पेयपदार्थ मधुमेहका बिरामीले खानै नहुने हानिकारक खानामध्ये एक हो ।
पेय पदार्थमा चिनीको मात्रा अत्याधिक रहने भएकाले मधुमेह बिरामीका लागि यसको सेवन उचित मानिदैन । तसर्थ मधुमेहका बिरामीे सक्दो यस प्रकारको गुलियो पेयपदार्थको सेवनबाट टाढै रहनु पर्छ ।
चिनीको मात्रा पाइने गुलियो पेयपदार्थका केहि उदाहरणहरु निम्न रहेका छन्ः

  • नियमित सोडा/ फु्रट पन्चेस, स्वीटेन्ड वाटर र अन्य
  • कफिजन्य पदार्थ : फ्यापचिनोज वा क्यापचिनोज: म्याकिआटो र अन्य ।


२. होल मिल्क

whole milk with Fat to avoid during diabetes


अन्य दुधको तुलनामा ‘होल मिल्क’ मा फ्याट तथा क्यालोरीको मात्रा अधिक रहन्छ । यसप्रकारको दुध सेवनले व्यक्तिको तौल बढाउँदै व्यक्तिलार्ई मोटोपनतर्फ डोर्‍याउन मद्दत गर्छ ।

विभिन्न अध्ययन अनुसन्धानका अनुसार, मोटा मानिसहरुमा मधुमेह तथा अन्य स्वास्थ्य समस्याको जटिलता उच्च रहन्छ ।
तसर्थ व्यक्तिले होल मिल्कको पिउने आफ्नो यस बानीलाई हटाई फ्याटको मात्रा कम भएको वा सकेसम्म स्किम दुध(फ्याट तथा केहि क्यालोरीको मात्रा हटाइएको) दुधको सेवन गर्नुपर्छ ।

यस्तै ल्याक्टोज (चिनी भएको दुध) सह्य नहुने व्यक्तिले त्यसको विकल्पस्वरुप अल्डमोण्ड(देशी बदाम) मिल्क, सोय(भटमास) मिल्क अथवा राइस मिल्कको प्रयोग गर्न सक्छन् ।


३. नास्तामा प्रयोग गरिने अनाज

breakfast cereal to avoid during diabetes


नास्तामा प्रयोग गरिने अनाज अन्नलाई प्रशोधित गरेर दूुधसंग खानका लागि तयार गरिएको हुन्छ । त्यस्ता खाद्य कृत्रिम रुपमा गुलियो हुने भएकोले त्यसमा मोटोपन र चिनीको मात्रा उच्च रहन्छ ।

यद्यपि मधुमेहका बिरामीले भने यसको विकल्प स्वरुप बजारमा सजिलै पाइने लो(कम) फ्याट भएका अनाजको प्रयोग गर्न सकिन्छ ।


Request an appointment with our dietitian for a customized diet plan >>>



४. मकै

corn - food to avoid during diabetes


मकै एक फाइबर, भिटामिन एवम् मिनरल्सयुक्त खाद्य हो । स्टार्चको मात्रा अधिक रहने भएकोले मकैले रगतमा चिनीको मात्रालाई प्रोत्साहन गर्छ । जसकारण पनि मधुमेह बिरामी मकै सेवनबाट टाढै रहनुपर्छ ।

यद्यपि मधुमेहका बिरामीले के बुझ्नुपर्छ भने, यी समूहले पनि चिकित्सकको सल्लाहअनुसार मकैको केहि मात्रा भने अवश्य उपभोग गर्न सकिन्छ ।


५. ट्रान्स फुड

Trans Fat to avoid during diabetes

शरीरमा फ्याटको मात्रालाई बढाउने खाना अवस्थकर खाना हुन् । यद्यपि यस्ता खानाले मधुमेहका बिरामी(चिनीको मात्रा)लाई प्रत्यक्ष रुपमा असर नगर्ने भएपनि यी खानाले व्यक्तिको मुटुमा सूजन गराउने वा मुटु एवम् धमनीसम्बन्धि गम्भीर प्रकृतिका अनेकौ समस्याहरु उत्पन्न गराउँछ ।

केक, पाई क्रस्ट, बिस्कुट, फ्रोजन गरी राखिएका पिज्जा तथा क्रेकरहरु शरीरमा फ्याटको मात्रालाई बढावा दिने खानाको गतिलो उदहारणहरु हुन् ।


६. प्याक गरिएका लन्च मिट

Packed lunch meat to avoid during diabetes

यस प्रकारका खानाहरुलाई पहिल्यै बचाउ गरी पहिल्यै तयार अवस्थामा राखिएका हुन्छन् । यी खानामा पनि स्याचुरेटेट फ्याट एवम् सोडियमको मात्रा उच्च रहन्छ । तसर्थ दिउँसो खाजाको रुपमा प्रयोग गरिने यस्ता उच्च फ्याटयुक्त खानाहरु खानुभन्दा घरमै बनाइएका मासुका केहि टुक्राहरु खानु नै उपयुक्त रहन्छ ।


७. मह

Honey to avoid during diabetes

हामीलाई थाहा छ, महमा चिनीको मात्रा उच्च रहने भएकाले यसको सेवन मधुमेह बिरामीका लागि उचित मानिदैँन । तर, यसको अर्थ मधुमेहका बिरामीले मह खान छोड्नुपर्छ भन्ने होइन । यद्यपि अन्य खानाको मात्रासंग मिलाएर भने यसको सेवन अवश्य गर्न सकिन्छ ।


८. ह्वाइट राइस(सेतो चामल)

White rice to avoid during diabetes

यसप्रकारको चामललाई स्वादिलो एवम् आकर्षण बनाउन तथा प्रशोधित गरी लामो समयसम्म उपभोगयोग्य बनाउनका लागि भुस र किटाणुरहित बनाइएका हुन्छन् ।


यसमा कार्वोहाइडेट तथा ल्ग्याईसेमिक सुचांकको उच्च मात्रा समावेश भएको हुन्छ । जसले चिनीको मात्रालाई अझ बढावा दिने काम गर्छ ।
तसर्थ मधुमेहका बिरामीले आफ्नो ह्वाइट राइस सेवनको बानीलाई सुधार्नुपर्छ ।

सेतो पाउरोटी समेत ह्वाइट राइसबाट नै बन्ने हुँदा मधुमेहका बिरामी यसको सेवनबाट टाढै रहन्छन् भने, यसको विकल्प स्वरुप उनीहरु ब्राउन वा वाइल्ड राइसको सेवन गर्छन् ।


९. भुटेका वा तारिएका खाना

Fried food to avoid during diabetes

भुटेका वा तारिएका खानामा नदेखिने फ्याट तथा तेल हुने भएकाले यस्ता खाना मधुमेह बिरामीका लागि अवस्थ्यकर मानिन्छ । जसकारण मधुमेहका बिरामीले तारिएका खाना प्रयोग गर्नुहुदैन ।


यद्यपि यसको बदलामा उसिनेको वा पोलेका खानाको प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
तारिएका खानाअन्र्तगत फ्रेन्च फ्राई, आलु समोसा एवम् कडा भुटेको चिकेन लगायतका खानाहरु पर्दछन् ।


१०. फास्ट फुड(तयारी खाना)

fast food to avoid during diabetes

फास्ट फुड पकाउन एवम् उपभोग गर्न सहज होस् भन्ने उद्देश्यका साथ तयार गरिएका खाना हुन् । यद्यपि यस्ता खाना स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले उचित मानिदैन ।


सामान्यतयाः फास्ट फुडमा चिनी एवम् फ्याटको मात्रा उच्च रहने भएकोले यसको सेवन मधुमेह बिरामीका लागि हानिकारक मानिन्छ । यद्यपि कम फ्याट एवम् कार्वोहाइडे्रट भएको तरकारी वा मासुद्वारा निर्मित फास्ट फुडको सेवन भने गर्ने सकिन्छ ।


११. ड्राई फ्रुट्स

Dried Fruits to avoid during diabetes

यस्ता खानामा भएका पानीलाई घामको किरण वा अन्य विविध माध्यमद्वारा निखारी सुख्खा बनाइएको हुन्छ ।
जसमा फाइबर, मिनरल्स एवम् भिटामिनको मात्रा अधिक रहन्छ । साथै यी खाना चिनी तथा क्यालोरीको दृष्टिकोणले पनि भरिपुणर् हुने भएकाले यसको सेवन मधुमेह बिरामीका लागि उचित मानिदैँन ।




Related Articles:

The Dark Side of Food Challenges: What You Need to Know

In July 2023, Bipin Kumar Paswan, a 25-year-old from Gopalganj in Bihar, passed away on Thursday after his friends challenged […]

read more...


Things to Keep in Mind While Eating Food in Dashain and Tihar

Dashain and Tihar are two of the biggest festivals celebrated by Hindus in Nepal. People entirely focus on traveling, cooking, […]

read more...


Things that Diabetic & Heart Patients should keep in mind during Dashain & Tihar

Where there is a festival, there is food. As Dashain and Tihar approach, it gives people a break from their […]

read more...


Is Balanced Diet Plan Actually Necessary?

A balanced diet is a diet plan that maintains or improves overall health. A balanced diet provides the body with […]

read more...


Watch Your Food Habits During This Dashain!

Dashain and Tihar, the biggest festival of Nepal are celebrated with joy and jubilation throughout the nation. Rejoicing the great […]

read more...


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Contact Us

Select Language